W tym roku 21. lutego po raz 14. obchodzimy Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego (Międzynarodowy Dzień Dziedzictwa Językowego). Dzień ustanowiony przez UNESCO w 1999 roku ma służyć dla utrzymania różnorodność językowej na świecie.

OjCzysty polski

Polska uczestniczy w obchodach tego dnia po raz ósmy. Największe wyzwania dla współczesnych językoznawców to utrzymanie polskich liter diakrytycznych w nowych formach komunikacji, czy to w użyciu przez telefon komórkowy, czy też w Internecie. W polskim alfabecie mamy dziewięć takich liter: 'ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż'. W tym celu działa od 2012 roku kampania społeczno – edukacyjna Ojczysty – dodaj do ulubionych przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, której honorowy patronat objął Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Bronisław Komorowski. Organizatorami są Narodowe Centrum Kultury i Rada Języka Polskiego.

Akcja została wyróżniona jako jedna z pięciu najlepszych kampanii społecznych w Polsce w 2012 roku.

Kampania za cel wyznaczyła zachowanie poprawności języka polskiego, korzystanie ze słów polskich, a nie ich obcojęzycznych (zwykle angielskich) odpowiedników, unikania wulgaryzmów, a co najważniejsze uświadamianie ludzi o ważności języka ojczystego dla tożsamości każdego człowieka i powiązanej z nim kultury.

Zabawa językiem

W tym roku pod koniec lutego rusza kampania Język polski jest Ą-Ę. Akcję promują utwory muzyczne oraz artykuły w niektórych dziennikach z dnia 21 lutego pozbawione charakterystycznych polskich liter. Wszystko po to, aby zwrócić uwagę jak ważne są te litery w naszej mowie oraz jak komiczny i niezrozumiały staje się bez nich język polski. Akcję popierają m.in. profesor Jerzy Bralczyk, Jacek Bryndal i Łukasz Zagrobelny.

Przy okazji Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego Biblioteka Śląska w Katowicach przeprowadziła akcję Ocalić od zapomnienia. Tego dnia zbierano w siedzibie biblioteki jak i odbierano drogą internetową propozycje słów, które przestajemy używać w języku polskim. Wśród proponowanych słów znalazły się m.in. etażerka, fidrygałki, jątrew, gorzałka czy leżanka.

Promowaniu dbałości o język polski i jego poprawność służy również Ogólnopolskie Dyktando odbywające się w Katowicach od 1987 roku. W polszczyźnie sprawdzało się już ponad 50 tysięcy osób i kilku z nich udało się je napisać bezbłędnie. Partnerem Ogólnopolskiego Dyktanda jest Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.

Zasłużona dla Polszczyzny

20. lutego w Teatrze Polskim w Warszawie odbyła się Gala Języka Ojczystego transmitowana na kanale TVP Kultura. Podczas tego wydarzenia zaprezentowano na nowo zaaranżowane teksty Juliana Tuwima. 2013 rok to 60. rocznica śmierci poety, ale również setna rocznica rozpoczęcia jego pracy twórczej. Wręczono o raz drugi z rąk Pierwszy Damy RP Anny Komorowskiej, ustanowiony przez Prezydenta RP, medal dla Zasłużonego dla Polszczyzny, który w tym roku otrzymała prof. Jadwiga Puzynina. Kapituła podkreśliła nie tylko ogromną znajomość języka polskiego laureatki, ale również jej osobę jako wychowawcę i mentora dla wielu pokoleń polonistów i naukowców.

Jak informuje prezydent.pl, oficjalna strona internetowa Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, nagroda „Zasłużony dla Polszczyzny” jest wyróżnieniem dla osób fizycznych – ludzi kultury, nauki, biznesu, nauczycieli, działaczy społecznych – za szczególne zasługi w podnoszeniu świadomości językowej Polaków oraz w krzewieniu kultury języka polskiego w publikacjach naukowych i popularnonaukowych, w wystąpieniach popularyzatorskich w radiu i telewizji, mediach elektronicznych, a także w twórczości pedagogicznej, aktorskiej i estradowej oraz za wspieranie wszelkich inicjatyw służących tym celom.

Różnorodność językowa pod ochroną

Na Świecie używanych jest ponad sześć tysięcy języków. Co dwa tygodnie przestaje być używany jeden z nich. Do końca wieku połowę z nich może czekać taki sam los. Tylko 100 z nich używa się w edukacji. Również nowe media nie sprzyjają krzewieniu języków macierzystych. W świecie cyfrowym używa się mniej niż 100 języków.

Co może zaskoczyć polszczyzna należy do jednego z 25 największych języków na świecie. Język polski jest znany przez około 50 milionów osób w Polsce i poza jej granicami, w tym 8 milionów poza granicami europejskimi. Jednym z zagrożonym języków w Polsce jest wiliamowicki, którym posługuje się około 70 osób. Ponadto w niebezpieczeństwie wyjścia z użytku na terenie Polski są języki: białoruski, jidisz, kaszubski, poleski, romski i rusiński.

W tym roku UNESCO zwraca uwagę na role książek dla języka. Tegoroczne hasło Międzynarodowego Dnia Języka Ojczystego to Książki dla edukacji w języku ojczystym.

Zapis języka to element zachowujący jego trwałość. Dlatego tak ważne jest tworzenie zarówno podręczników, jak i literatury w danym języku.

Wiele języków, które nie mają zapisu są poprzez lokalnych i międzynarodowych językoznawców, pedagogów jak i nauczycieli opracowywane m.in. na terenach, gdzie używane są języki rdzennej ludności Ameryki Łacińskiej.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
UNESCO materiał wideo promujący Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego

Kampania Ojczysty - dodaj do ulubionych